το "μπρίκι"

Το κύριο πλοίο του αγώνα της Ανεξαρτησίας

ΤΑ ΞΑΚΟΥΣΤΑ ΜΠΡΙΚΙΑ

Τα περίφημα Ελληνικά «Σιτοκαραβα» τα ξακουστά Μπρίκια (Παρωνες) του αγώνα της Ανεξαρτησίας του 1821

Οι Ελληνικοί Πάρωνες-μπρίκια, αποτέλεσαν μοναδική τομή στην ιστορία της ναυσιπλοϊας και της ναυπηγικής εξέλιξης του δεύτερου μισού του 18^ου και των αρχών του 19^ου αιώνα.

Ένα πλοίο σταθμός με μοναδικές καινοτομίες, τόσο στην ναυπηγική του κουλτούρα όσο και τις αξεπέραστες ικανότητες πλεύσης και εκμετάλλευσης της δύναμης των ανέμων.

Ένας θρύλος που έπλασαν οι μοναδικές δεξιότητες των Ελλήνων καραβομαραγκών και οι απαράμιλλες ικανότητες των Ελλήνων καπεταναίων και πληρωμάτων, σε μία εποχή που ξύλινα σκαριά και ναύτες από ατσάλι, όργωναν τις θάλασσες του κόσμου γράφοντας ιστορία.

Μία σχέση, πλοίων και πληρωμάτων που πολλές φορές άγγιζε το φανταστικό, το απραγματοποίητο, για τα πληρώματα των μεγάλων ναυτικών δυνάμεων που με θαυμασμό αλλά και φθόνο, έβλεπαν τους τότε ραγιάδες, αυθέντες των κυμάτων, των αέρηδων και των στοιχείων της θάλασσας.

«Αντελήφθην, ότι επρόκειτο περί ναυμαχίας μεταξύ οθωμανικού πλοίου της γραμμής και του βρικιού «ΝΑΖΑΡΕΤ», του οποίου ο πλοίαρχος χαίρει φήμης εξαίρετου ναυτικού. Ανέκοψα δια να παρακολουθήση την συμπλοκήν το πλήρωμα και να του χρησιμεύση ως δίδαγμα. Αλλ’ οι ελιγμοί του χριστιανικού βρικιού απετέλεσαν πολύτιμον δίδαγμα και δι’ εμέ προσωπικώς… Εντός συντόμου χρονικού διαστήματος το οθωμανικόν, αν και είχε την υπεροπλίαν, ετρέπετο εις επονείδιστον φυγήν, καταδιωκόμενον υπό του πειρατικού. Ολίγον αργότερον ανετινάσσετο, βληθέν εις την πυριτιδαποθήκην του… Δεν αποτελεί υπερβολήν η πρόβλεψις ότι, εις περίπτωσιν εξεγέρσεως, οι Έλληνες ναυτικοί, αν και στερούμενοι μεγάλων σκαφών, θα επικρατήσουν πλήρως.»

Ερευνητικά πορίσματα: Ευάγγελος Ν. Γρυπιώτης
ΠΗΓΗ: «Επί του πλοίου της γραμμής «ΤΟΥΛΩΝ» τη 26η Ιουλίου 1810
Φιλίπ ντ’ Εσπερόν
Πλοίαρχος Κυβερνήτης »

ΤΥΠΟΙ ΜΠΡΙΚΙΩΝ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΜΠΡΙΚΙ

Περιλαμβάνει:

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΜΠΡΙΚΙ

Περιλαμβάνει:

ΕΛΛΗΝΝΙΚΟΣ ΠΑΡΩΝ-ΜΠΡΙΚΙ

Περιλαμβάνει:

Πηγές: (Εικ. 1 – 2) THE BUILD-UP SHIP MODEL- GHARLES G. DAVIS – DOVER PUBLICATIONS , INC . NEW YORK. Εικ. 3 – Παναγιώτης Μαστραντώνης – Ζωγράφος – Μικτή τεχνική, ελεύθερο και γραμμικό σχέδιο.

ΣΧΕΔΙΑ ΒΑΣΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΜΠΡΙΚΙΟΥ.

Πηγή: THE BUILD-UP SHIP MODEL- GHARLES G. DAVIS – DOVER PUBLICATIONS , INC . NEW YORK - PLAT III

Πηγή: THE BUILD-UP SHIP MODEL- GHARLES G. DAVIS – DOVER PUBLICATIONS , INC . NEW YORK - PLAT I

Tα Ευρωπαϊκά και τα Αμερικάνικα Μπρίκια κατασκευάζονταν εξ αρχής, είτε σαν πολεμικά, είτε σαν εμπορικά πλοία, σε αντίθεση με τα Ελληνικά που λόγω της κυριαρχίας των Οθωμανών και των περιορισμών που επέβαλαν, είχαν πάντα μικτό χαρακτήρα. Είναι μία περίοδος που σε ότι τουλάχιστον αφορά τα Ελληνικά σκαριά οι κανόνες μεταβάλλονται ανάλογα με τις δυνατότητες και τα οικονομικά των Ελλήνων πλοιοκτητών. Για αυτό τον λόγο συναντούμε και αυτές τις μεγάλες διαφορές στο εκτόπισμα, Ελληνικών πλοίων του ιδίου τύπου, Πάρωνες – Μπρίκια 200, 350 ή και 500 ακόμα τόνων. Τον Έλληνα καπετάνιο ή πλοιοκτήτη τον ενδιέφερε να κατασκευάσει ένα σκαρί ικανό να μεταφέρει αρκετά εμπορεύματα και συνάμα να διαθέτει τον κατάλληλο για την άμυνα του, εξοπλισμό (κανόνια).

Η Γάστρα των Ελληνικών Μπρικιών ήταν, τουλάχιστον από τις περιγραφές, προσαρμοσμένη σε αυτές τις ειδικές συνθήκες. Ακόμα και τα πλοία που κατασκευάζονταν σε ναυπηγεία του εξωτερικού, “κτίζονταν” κάτω από την επίβλεψη των Ελλήνων πλοιοκτητών και μαστόρων που προσάρμοζαν την κατασκευή σύμφωνα με τις ανάγκες και το Βαλάντιο τους.

Χάρη στο ταλέντο εξαίρετων χαλκογράφων και ζωγράφων τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, κυρίως στα λιμάνια της Ευρώπης που ταξίδευαν τα Ελληνικά πλοία, (Βενετία, Μασσαλία, Οδησσό κ.α.) υπάρχουν εκατοντάδες εικόνες, πρωτότυποι πίνακες, μα και φωτογραφίες, από τον διασωθέντα ΆΡΗ, (το ιστορικό μπρίκι του Τσαμαδού) που μας δίνουν μία σαφή εικόνα της γάστρας, της ιστιοφορίας και του αριθμού, με βάσει τις μπουκαπόρτες, των πυροβόλων που έφεραν τα πλοία του αγώνα, καθώς και άφθονα στοιχεία σε ότι αφορά το εξωτερικό σκέλος των υπερήφανων αυτών πλοίων.

Δυστυχώς όμως πέραν των γραπτών περιγραφών που άφησαν οι καπεταναίοι και ιδιοκτήτες των περίφημων αυτών σκαριών και ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων ιστορικών, δεν υπάρχει, ή και εάν υπάρχουν είναι δυσεύρετες, καμία εικονική αποτύπωση, ζωγραφική ή φωτογραφική . (κάτι που θα μπορούσε να έχει υπάρξει μιας και το ιστορικό μπρίκι Άρης του Τσαμαδού, διατηρήθηκε αλώβητο μέχρι και τις ημέρες μας, όπου και βυθίστηκε χωρίς κανένας αρμόδιος να φροντίσει να διαφυλάξει τον εθνικό αυτό θησαυρό και τα μυστικά της δομής και διάταξης των εσωτερικών χώρων, των ηρωικών αυτών πλοίων) που να σχετίζεται με τον εσωτερικό «μικρόκοσμο», τον εξοπλισμό και την διάταξη των χώρων που διέθεταν τα μπρίκια των Ελλήνων αγωνιστών.

Με απόλυτο σεβασμό στην ιστορία και μετά από ενδελεχή έρευνα των πηγών, των περιγραφών και της ναυπηγικής κουλτούρας της εποχής το ερευνητικό αυτό πόρισμα προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει, μέσα από την τέχνη της Μικροναυπηγικής και της ψηφιοποίησης των εικόνων, τα μυστικά του εσωτερικού αυτού μικρόκοσμου των πλοίων του αγώνα της ανεξαρτησίας του 1821, παρέχοντας στους αναγνώστες-θεατές του, μία μοναδική εμπειρία. Ένα «ταξίδι στον χρόνο», τους θρύλους, τους μύθους και την καθημερινότητα των ανθρώπων της θάλασσας.

Ο επικρατέστερος τύπος των Ελληνικών Μπρικιών, διαθέτει δύο επίπεδα (αμπάρια) με κατώτερο, μέσο και κύριο κατάστρωμα. Με κύριο το «ξυρισμένο κατάστρωμα» όπου βρίσκονται τα πυροβόλα του πλοίου, ο «εργάτης της άγκυρας» και το σύστημα πλοήγησης του πλοίου (τιμόνι – πηδάλιο ), με τους χώρους διαμονής του καπετάνιου και του πληρώματος να βρίσκονται, στο πρώτο αμπάρι – μέσο κατάστρωμα όπου λογικά πρέπει να βρίσκεται ο χώρος διαμονής του πληρώματος, η αποθήκη των όπλων, των πυρομαχικών, οι προμήθειες, το μαγειρείο του πλοίου, με τους καθαρά αποθηκευτικούς χώρους των εμπορευμάτων να βρίσκονται στο δεύτερο αμπάρι – κατώτερο κατάστρωμα.